Әлеуметтік көмек кімге тиесілі?
Биылғы жылдың 1 қаңтарынан бастап елімізде атаулы әлеуметтік көмек берудің тәртіптері өзгерді. Бүгінгі күннің басты тақырыбына, көпбалалы аналардың бас ауыртқан мәселесіне айналған бұл көмек түрінің жаңа форматын жан-жақты зерделеп, кей сұрақтарға жауап алу мақсатында қалалық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің басшысы Гаухар Олжабаевамен тілдескен едік.
– Гаухар Елубайқызы, атаулы әлеуметтік көмек берудегі үлкен өзгеріс туралы баяндап берсеңіз…
– Әлеуметтік көмектегі ең үлкен жаңалықтың бірі – көпбалалы отбасылардың табысына қарамастан мемлекеттік жәрдемақының тағайындалуы. Бұл жәрдемақыны 4 және одан да көп кәмелетке толмаған балалары немесе 23 жасқа дейінгі күндізгі оқу бөлімінде оқитын студент балалары бар отбасылар ай сайын алып отырмақ. Нақтырақ айтқанда, бюджеттен 4 балаға – 42496 теңге, 5 балаға – 53127 теңге, 6 балаға – 63757 теңге, 7 және одан көп балаға 74388 теңге тұрақты төленеді. Жоғарыдағы аталған жәрдемақы 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап төлену басталды. Ал атаулы әлеуметтік көмек осы жылдан бастап жаңа тәртіппен беріле бастайды. Ондағы өзгерістер: ең алдымен АӘК тоқсан сайын тағайындалады. Екінші өзгеріс мөлшеріне қатысты. Өлшемшарттар өзгеріссіз қалды. Яғни отбасының орташа табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінің 70 пайызына жетпейтін болса, атаулы әлеуметтік көмекке ие болады. Жамбыл облысы бойынша 2020 жылдың 1 тоқсанына күнкөріс деңгейінің 70 пайызы 19757 теңгені құрайды. Енді адам басына 21 мың теңге берілмейді, орташа табыстың кедейлік шегінен айырмасы ғана төленеді. 2018 жылғы тәртіп қайта қалпына келтірілді.
– АӘК алушыларға аталған сомадан басқа әлеуметтік топтамалар берілетінін жаңалықтардан көзіміз шалды. Топтама берілуде қандай тәртіпке жүгінесіздер?
– АӘК алушы балаларына кепілдендірілген әлеуметтік топтама алады. Кепілдендірілген әлеуметтік топтама түрлері: әр балаға азық-түлік айына 1 рет, гигиеналық құралдар тоқсанына 1 рет беріледі. Мектеп жасына дейінгі балалар жасына қарай Денсаулық сақтау министрлігінің ұсынымдарына сәйкес баланың физиологиялық ерекшелігін және тағамдық құндылығын арттыру мақсатында азық-түлік топтамасымен және гигиеналық құралдармен қамтамасыз етіледі. Мектеп жасындағы балалар мектеп формасы, мектеп құралдарымен, мектептегі ыстық тамақпен және мектепке қатынауға жол жүру жеңілдіктері қарастырылады.
– Жаңа форматтың түпкі мақсаты неде?
– Жаңа механизмнің негізгі мақсаты – атаулылығында. Егер отбасының табысы шынымен төмен болатын болса, ол көпбалалыларға берілетін жәрдемақыны да, АӘК-ті де алады және кепілдендірілген әлеуметтік топтамамен қамтамасыз етіледі. Үшінші өзгеріс – АӘК алатын отбасындағы еңбекке жарамды азаматтарға жұмыс ұсынылады. Егер одан бас тартса, АӘК беру отбасына толық тоқтатылады. Бұл санатқа І, ІІ топтағы мүгедектер, І, ІІ топтағы мүгедектерге және 80 жастан асқан қарттарға қарап отырған адам, 3 жасқа дейінгі бала күтімімен айналысатын еңбекке жарамды азаматтар, күндізгі оқу орнында оқитын студенттер жатпайды. Жәрдемақы 2020 жылдың 2 тоқсанынан отбасының жиынтық табысына есепке алынады.
– Бұл ретте сіз басқаратын бөлімнің, құжат қабылдап, шешім шығаратын комиссияның жұмысы күрделенетін секілді…
– Иә, дәл солай. Халықтың аз қамтамасыз етілген бөлігінің материалдық жағдайын зерделеу үшін учаскелік комиссияның жұмыстары ұлғайтылды. АӘК-ке қайырылған азаматтардың арасында шиеленіс тудырмау үшін, өтініштерін уақтылы мерзімінде учаскелік комиссиямен зерделенуін қамтамасыз ету үшін, 11 аумақтық учаскелік комиссияның құрамы 17 аумақтық учаскелік комиссияға ұлғайтылды. Халықтың аз қамтамасыз етілген бөлігінің материалдық жағдайын зерделеу үшін құрылған комиссия құрамының қаулысы 2020 жылдың 10 қаңтарында бекітілді.
– Тараз қаласы бойынша АӘК тағайындауға барлығы қанша қаржы бөлінді?
– Тараз қаласы бойынша атаулы әлеуметтік көмекке барлығы 2 963,6 млн теңге қаржы бөлінді. Оның ішінде республикалық бюджеттен атаулы әлеуметтік көмекке – 1 675,82 млн теңге, облыстық бюджеттен – 515,11 млн теңге, жергілікті бюджеттен – 772,67 млн теңге. Әлеуметтік кепілдендірілген пакетке барлығы 187,7 млн теңге қаржы бөлінді. Оның ішінде республикалық бюджеттен 106,77 млн теңге, жергілікті бюджеттен 80,95 млн теңге қарастырылды. 2020 жылдың 5 қаңтарынан 11 қаңтар аралығында Тараз қаласы бойынша Халықты жұмыспен қамту орталығында АӘК сұрап келген 1227 тұрғынға кеңес (консультация) берілді. 521 отбасынан өтініш қабылданып, 423 өтініш учаскелік комиссиясына зерделеу жұмыстарын жүргізуге берілді. «Е-Халық» жүйесіне 132 өтініш тіркелді.
– Сұқбатыңызға рақмет!
Сұқбаттасқан Арайлы ЖАҚСЫЛЫҚ
