Қос ғасырдың куәсі
Біз әлемге төзімділігімізбен, этносаралық, конфессияаралық келісім мен диалогпен танымалмыз. Көптеген халықаралық міндеттемелер бойынша бастамашы және делдал бола отырып, Қазақстан жер бетінде бейбітшілікті қамтамасыз етуді басты мақсат етіп қойды. Еліміздің бітімгершілік әлеуеті әрі қарай да мұқият сақталып, дамитын болады.
Басты басымдық өскелең ұрпаққа, біздің креативті бірегей ойшыл жастарға берілді, сондықтан барлық бағдарламалар адами ресурстардың сапалы өсуіне бағытталған және алға қойған мақсаттарға табысты қол жеткізді.
Қазақстан халқының кең қолдауымен қатар, біздің қоғамдағы жаңғырту үдерістеріне қуатты серпін берген «Рухани жаңғыру» революциялық бағдарламасының іске асырылуын атап өту қажет.
Өзінің мазмұны бойынша көп қырлы ұлттың рухани жаңғыруын жаңғыртуға бірінші кезекте адами капиталды жаңарту есебінен қол жеткізіледі, осыған орай осы баға жетпес капитал жан-жақты дамып келеді және даму үшін барлық жаңа және неғұрлым өркениетті жағдайлар жасалады.
Қоғам дамуын жүзеге асыру шараларының бірі 2019 жыл – жастар жылы деп жарияланды. «Қазақстандықтардың әл-ауқатының артуы: табыс пен өмір сүру сапасының артуы» атты Қазақстан халқына Жолдауында жастар мен отбасы институтын кешенді қолдау мемлекеттік саясаттың басымдығы болуы тиіс деп атап көрсетілген.
Біздің қоғамның трансформациясының ықпалының нәтижесінде біз, қазақстандықтар өзгердік, адами қатынастардың жаңа түріне және құндылықтардың сапалы өзге жүйесіне еркін дағдылана бастадық.
Қазіргі Қазақстан – ғылым мен шығармашылық әлеуеттің жоғары деңгейі мен жоғары білімді халқы бар мемлекет. Біздің басты активіміз – бұл өмір сапасы, қарапайым айтқанда – адам ресурстары.
1997жылы Қазақстан халқына өзінің алғашқы Жолдауында Тұңғыш Президент Н.Назарбаев мына сөздермен бастаған: біз басқа елдердің тәжірибесін зерттеп, халықаралық қоғамдастықтағы қолайлы үрдістерді пайдалана аламыз, тек өзіміз ғана біздің балаларымыз бен немерелеріміз мақтан ете алатын Қазақстанды құрудың үміті мен арманын іске асыру үшін қажетті үлкен жұмыс жасай аламыз.
Н.Назарбаев «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласында жазғандай, көрнекті мәдени жетістіктер көп жағдайда біздің жерімізде туылғандығын атап өтіп, одан әрі басқа аумақтарда таралғандығын баяндаған.
Бұған астрономия, философия және жаратылыстану, сондай-ақ металлургия саласындағы ғылыми жетістіктерді де қосуға болады. Біздің ата-бабаларымыз өз жазбалары мен мифологиясына ие болған, бұл туралы «Алтын адамның» жанынан табылған шыны-аяқтардағы белгілер куәландырады.
Біз бірінші кезекте біздің елімізде қол жеткізілген саяси және ұлтаралық тұрақтылықты, ата-бабаларымыз берген ұлттық кодымызда Н.Назарбаев атап өткендей, сақтауымыз керек: біздің еліміздің, халқымыздың, болашағы және мемлекеттіліктің болашағы мен елдегі демократияның болашағы осыған байланысты.
Президент бастамашылық жасаған «Педагог мәртебесі туралы» Заңның қабылдануымен педагогтің жоғары атағының маңызы айтарлықтай артады, оның қоғамдағы орны жоғарылайтындығы баяндалған.
Білім берудің жаңа сапасының негізгі басымдығы – өзгерістерге тұрақты бейімделуге және жаңа білімді меңгеруге қабілеттілікті дамыту. Ұлт Көшбасшысының мұндай қолдауы білім беру қызметкерлерін өзінің педагогикалық шеберлігін жүйелі түрде арттыруға, ал математикалық және жаратылыстану пәндерін оқытудың сапасына интерактивті әдістемелер негізінде қол жеткізуге міндеттейді, бұл технологтар мен инженерлерді даярлау кезінде едәуір дәрежеде қажет.,
«Білім беру туралы» Заңға өзгерістер ЖОО-ның академиялық еркіндігін заңнамалық түрде бекітуге мүмкіндік берді, бұл көптеген оқу траекториялары бар қазіргі заманғы өндірістерге талап етілетін жаңа білім беру бағдарламаларын құруға мүмкіндік беруге тиіс, бұл ретте жұмыс берушінің атынан өкілдік ететін өндіріс жоғары оқу орындарының бірлескен білім беру бағдарламаларына ұмтылысына қарай жүруі тиіс.
Ол үшін баршамызды бірге күш-жігерімізді біріктіріп, халқымыздың барлық зияткерлік қабілеттерін біріктіріп, оның әлеуетін пайдалана білуіміз қажет. Сол кезде Қазақстанда елдің ұзақ мерзімді даму стратегиясын іске асыру үшін бізге бай болуға және дамуға мүмкіндік беретін, жоғары жетістіктерге қол жеткізуге қабілетті көрнекті ғалымдар пайда болады.
Елбасымыз тағы бір бастамасы, тұрғын үй бағдарламасын дамытуға құрылыстың және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтың жаңа әдістерін қолдану негізінде халықтың жан басына шаққандағы тұрғын үй алаңын ұлғайту бойынша Мемлекет басшысы бастамашылық жасаған тұрғын үй бағдарламасы одан әрі дамиды, ал инфрақұрылымды басқарудың қолданылатын жоғары зияткерлік жүйелері Қазақстан азаматтарының өмір сүру
Президенттің «Ауыл – Ел бесігі» арнайы жобасын іске қосу ұсынысы ауылды өркендетуге және дамытуға бағытталған. «Сарбаз» балалар-жасөспірімдер бірлестіктерін құру бойскауттық қозғалысқа ұқсас мектептерде әскери-патриоттық тәрбиенің рөлін күшейтуге мүмкіндік береді.
«Өз жеріңді таны» жаңа бастамасының аясында еліміздің өңірлері бойынша бұқаралық мектеп туризмі жандана бастады, ол туризмді дамытуға ықпал етеді, киелі орындарды, көрнекті орындар мен ұлттық құндылықтарды ұсыну арқылы жүзеге асырылады. Бұл бастамалардың барлығы жастардың бойында қазақстандық патриотизмді қалыптастыруға ықпал ететіні сөзсіз.
17-ғасырдың көрнекті математигі Блез Паскаль Постулат: болжай білу – басқару дегенді білдіреді, Тұңғыш Президент Н.Назарбаевтың жұмыс стилін анықтады, Ұлы даланың балаларына қазақ ұлтының бастауына қайта оралу арқылы алға қойылған міндеттерді жүзеге асыра білуге, болжай білуге, мақсатты айқындауға және жүзеге асыруға қабілетті тұлға ретінде сипаттайды. Тәуелсіз Қазақстанның қалыптасу тарихы Н.Назарбаевтың есімімен тығыз байланысты, оның қызметі ел өміріндегі жаңа дәуірді ғана емес, сондай-ақ екі ғасыр тоғысындағы оның серпінді дамуын анықтайды.
Дамудың қазіргі кезеңінде Қазақстан әлемнің ең дамыған отыз елдің арасында орын алуға ұмтыла отырып және халық үшін әлемдік стандарттар деңгейінде жаңа өмір сүру сапасын қамтамасыз ете отырып, таяу кезеңдегі 10 басым міндеттерді шешуге тиіс.
Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайында негізгілердің бірі сандық технологияларды өнеркәсіптік кешен мен көлік жүйесіне енгізу болып табылады, бұл өнеркәсіптік кешенді жаңа технологиялық деңгейге көтеруге мүмкіндік береді, бұл табиғи ресурстарды басқарудың жоғары технологиялық әдістерін қолдана отырып, пайдаланылатын шикізатты терең өңдеу салдарынан ресурстық әлеуетті пайдаланудың тиімділігін едәуір жақсартуға мүмкіндік береді.
Президенттің «Ұлы Дала» Ежелгі өнер мұражайын және Ұлы дала технологияларын құру туралы идеясына сүйене отырып, Қазақстанда жаңғыртылып келе жатқан «Ұлы Жібек жолын жаңғырту» кластері сөзсіз «Ұлы Жібек Жолының жүрегі» ретінде орналасуы және Отырар ежелгі қаласын қалпына келтіру жөніндегі туристік жобаны жүзеге асыруға ықпал етуі тиіс, ол түрлі елдердің ғалымдары арасындағы сындарлы диалогқа ықпал етуі тиіс. Елбасы осы идеяны жүзеге асыру аясында біздің университет базасында 2019 жылы түркі тілдес әлем елдерінің тұрақты туризмі бойынша Халықаралық симпозиум өткізіледі.
Симпозиумның пікірталас алаңында әлемнің түрлі елдерінде туризм саласындағы өзекті тақырыптар, оның түрлері мен нысандары талқыланады. Қызмет көрсету саласынан туризмнен көрші Түркияда жасалғандай, ЖІӨ өсіміне қомақты үлес қосуға қабілетті. Тек осы жоғары табысты және перспективалы салаға бет бұруымыз керек.
Атап өтетін жағдай, АӨК-дегі еңбек өнімділігін арттыру және қайта өңделген ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспортын арттыру жөніндегі міндеттерді шешу бірінші кезекте жаңа технологиялар трансфертімен және оларды отандық жағдайларға бейімдеумен айналысуы тиіс аграрлық ғылымды басым дамыту шартымен ғана мүмкін екендігін атап өткен жөн.
Біздің университет қазірдің өзінде техникалық және технологиялық мамандықтар бойынша оқыту бағдарламаларын жаңартуды бастады, АӨК ең үздік тәжірибесі мен алдыңғы қатарлы орталық ретінде қалыптасуға ұмтылып отыр.
Өңірде жоғары экологиялық тазалығын растайтын «Қазақстанда жасалған» брендіне лайықты жоғары деңгейде ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеудің жоғары деңгейінде тамақ өнімдерін өндіру өте тиімді жүзеге асырылуда. Ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру, ет және сүт өндіру және оларды қайта өңдеу сатысында қолданылатын өнімдердің сапасы мен экологиялығын сақтай отырып, міндетті түрде жүргізілуі тиіс.
Мұндай технологияларды университет ғалымдары ұсынуға дайын. М.Х.Дулати атындағы ТарМУ ұжымы өзінің алдағы даму стратегиясын дуальді оқытуды кеңейту, ғылым арқылы білім беруді кеңейту, жоғары білікті ғылыми кадрларды даярлауда сапаны күшейту, білім беру бағдарламаларын жаңғырту арқылы осы міндеттерді шешуде студенттер мен басқа да білім алушылар үшін оқу ортасында сапалы трансформация процесі ретінде, олардың дербестігін және сындарлы қабілетін нәтижелі тәсіл арқылы жақсартуға бағытталған, сондай-ақ, «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ата-бабаларымыздың көп ғасырлық мұрасын өзектендіруді қолға алған.
Дамудың қазіргі кезеңінде Қазақстан әлемнің ең дамыған отыз елдің арасында орын алуға ұмтыла отырып және халық үшін әлемдік стандарттар деңгейінде жаңа өмір сүру сапасын қамтамасыз ете отырып, таяу кезеңдегі 10 басым міндеттерді шешуге тиіс.
Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайында негізгілердің бірі сандық технологияларды өнеркәсіптік кешен мен көлік жүйесіне енгізу болып табылады, бұл өнеркәсіптік кешенді жаңа технологиялық деңгейге көтеруге мүмкіндік береді, бұл табиғи ресурстарды басқарудың жоғары технологиялық әдістерін қолдана отырып, пайдаланылатын шикізатты терең өңдеу салдарынан ресурстық әлеуетті пайдаланудың тиімділігін едәуір жақсартуға мүмкіндік береді.
Президенттің «Ұлы Дала» Ежелгі өнер мұражайын және Ұлы дала технологияларын құру туралы идеясына сүйене отырып, Қазақстанда жаңғыртылып келе жатқан «Ұлы Жібек жолын жаңғырту» кластері сөзсіз «Ұлы Жібек Жолының жүрегі» ретінде орналасуы және Отырар ежелгі қаласын қалпына келтіру жөніндегі туристік жобаны жүзеге асыруға ықпал етуі тиіс, ол түрлі елдердің ғалымдары арасындағы сындарлы диалогқа ықпал етуі тиіс. Елбасы осы идеяны жүзеге асыру аясында біздің университет базасында 2019 жылы түркі тілдес әлем елдерінің тұрақты туризмі бойынша Халықаралық симпозиум өткізіледі.
Симпозиумның пікірталас алаңында әлемнің түрлі елдерінде туризм саласындағы өзекті тақырыптар, оның түрлері мен нысандары талқыланады. Қызмет көрсету саласынан туризмнен көрші Түркияда жасалғандай, ЖІӨ өсіміне қомақты үлес қосуға қабілетті. Тек осы жоғары табысты және перспективалы салаға бет бұруымыз керек.
Атап өтетін жағдай, АӨК-дегі еңбек өнімділігін арттыру және қайта өңделген ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспортын арттыру жөніндегі міндеттерді шешу бірінші кезекте жаңа технологиялар трансфертімен және оларды отандық жағдайларға бейімдеумен айналысуы тиіс аграрлық ғылымды басым дамыту шартымен ғана мүмкін екендігін атап өткен жөн.
Біздің университет қазірдің өзінде техникалық және технологиялық мамандықтар бойынша оқыту бағдарламаларын жаңартуды бастады, АӨК ең үздік тәжірибесі мен алдыңғы қатарлы орталық ретінде қалыптасуға ұмтылып отыр.
Өңірде жоғары экологиялық тазалығын растайтын «Қазақстанда жасалған» брендіне лайықты жоғары деңгейде ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеудің жоғары деңгейінде тамақ өнімдерін өндіру өте тиімді жүзеге асырылуда. Ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру, ет және сүт өндіру және оларды қайта өңдеу сатысында қолданылатын өнімдердің сапасы мен экологиялығын сақтай отырып, міндетті түрде жүргізілуі тиіс.
Мұндай технологияларды университет ғалымдары ұсынуға дайын. М.Х.Дулати атындағы ТарМУ ұжымы өзінің алдағы даму стратегиясын дуальді оқытуды кеңейту, ғылым арқылы білім беруді кеңейту, жоғары білікті ғылыми кадрларды даярлауда сапаны күшейту, білім беру бағдарламаларын жаңғырту арқылы осы міндеттерді шешуде студенттер мен басқа да білім алушылар үшін оқу ортасында сапалы трансформация процесі ретінде, олардың дербестігін және сындарлы қабілетін нәтижелі тәсіл арқылы жақсартуға бағытталған, сондай-ақ, «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ата-бабаларымыздың көп ғасырлық мұрасын өзектендіруді қолға алған.
Әнуарбек Әймен,
М. Х. Дулати атындағы ТарМУ технологиялық факультетінің деканы, Тараз қаласының құрметті азаматы
