Мектеп формасы қымбаттады ма? Ата-аналар мен сарапшылар айтып берді
Білім саласының мамандары мен ата-аналар одағының өкілдері елімізде мектеп формасы қаншалықты қымбаттағанын, бұл ата-аналар арасында неге наразылық тудыратынын және бұл шығындарды қалай азайтуға болатынын айтып берді, – деп хабарлайды Tengrinews.kz тілшісі.
Қазақ білім сарапшылары лигасының президенті Гүлнәр Әбішева мектеп формасын сатып алу туралы дүрбелең жыл сайын болатынын, бірақ биыл Оқу-ағарту министрлігі тарапынан бірыңғай мектеп формасына қойылатын талаптарға қатысты күшейгенін атап өтті. Бастапқыда бірыңғай мектеп формасы қайтарылатыны айтылды, кейін мектеп формасына қойылатын талаптарды өңірлер өзі анықтайды деген ақпарат шықты.
«Егер олар бастапқыда жазда шешім қабылдап, не қажет екенін айтса, мүмкін дүкендерге ата-аналардың ағыны азайып, бұл бағаға әсер еткен болар еді. Бірақ мектеп формасы мен жабыдақтарының қымбаттауының негізгі факторы – валютаның құнсыздануы және жалпы инфляция. Форманың былтырғыдан қымбаттағаны сөзсіз. Мен ата-анамен сөйлестім, олар заттардың сапасына қарай кем дегенде 80 мың теңге, әдетте 100 мың теңге шамасында кететінін айтты. Бұл мектеп формасы мен қажеттінің бәрі бар оқушылар қажеттілігінің орташа бағасы», – деді Гүлнар Әбішева.
Сараптама лигасы басшысының айтуынша, баға аймақтарға байланысты айтарлықтай өзгеруі мүмкін. Егер Алматыда киімдерді базарлар мен барахолкадан сатып алуға болатын болса, Солтүстік Қазақстан, Қарағанды облыстары және басқа аймақтарға бұл заттар Алматы арқылы келеді және делдалдардың қосымша ақысын есепке алғанда, қымбаттауы мүмкін.
Мектеп құралдарына келетін болсақ, баға заттардың сапасына байланысты айтарлықтай өзгеруі мүмкін, бірақ Гүлнәр Әбішеваның айтуынша, министрлікке бәріне арналған бірыңғай мектеп рюкзактарын енгізу оңайырақ болар еді, ол белгіленген бағамен сатылады және оның құрамы бастауыш, орта немесе жоғары мектеп оқушыларына қарай белгіленеді. Сарапшының айтуынша, кәсіпкерлер мен кеңсе тауарларын өндірушілер мұндай бірыңғай жиынтықтарға жеңілдіктер жасай алады. Олар ата-аналарға керек-жарақ сатып алуға көп ақша үнемдеуге көмектесер еді.
«Министрлік бізде бәрі жақсы, баға тым қымбат емес дейді. Жақында министр 35 мыңға форма сатып алғанын көрсетті, екі жейде, шалбар, пиджак сатып алыпты. Екі жейде жеткіліксіз екенін түсіну керек. Егер ұл балаға арналған форма туралы айтатын болсақ, онда тағы жейде, жилет, бір жылға жететін сапалы аяқкиім, спорттық костюм қажет. Демек, кеңсе тауарларын есептегенде 35 емес, 80 мың немесе 100 мың тұрады екен. Ата-ананың қаржылық жағдайын да ескеру қажет. Екі апта бұрын Алматы облысын араладық. Жалпы, еліміздің оңтүстігінде бірден 3-4 бала мектепке баратын көпбалалы отбасылар көп. Олар бір мезетте 70-80 емес, 210 мың жұмсау керек екен. Қаңтардан кейін көбі жұмыссыз қалды. Елімізде мыңдаған бала кедейшілік шегінен төмен жағдайда өмір сүріп жатыр, сонымен қатар ата-аналар оларды мектепке жинауы керек», – деп қосты Гүлнар Әбішева.
Сарапшы формаға еркін талаптар қоятын тәжірибе стандарттарда белгіленген форманы сатып алуға қаржылық мүмкіндігі жоқ адамдар үшін оңай болатынын айтады. Гүлнәр Әбішева дәстүрлі түрде мектеп формасы оқушылар арасындағы әлеуметтік теңсіздікті жеңу құралы ретінде қарастырылатынын, бірақ қазіргі нақты жағдайда бұл теңсіздік анық байқалып отырғанын айтады. Бай мектеп оқушыларының телефондары қымбат, ата-аналары оларға көлік мінгізеді, ал форманың өзі барлық оқушыны теңестіре алмайды. Сараптама лигасы жетекшісінің айтуынша, пиджак немесе шалбар киюге қатаң талаптар қоймай, талапқа сай ұқыпты классикалық мектеп киімдерін белгілеу жеткілікті болар еді. Қатаң шектеулерсіз ата-аналар тым ерекшеленбейтін, бірақ қалтасына салмақ түсірмейтін киімдерді таңдай алады.
«Жалпы, біздің елде мектеп оқушылары соншалықты көп емес, егер мемлекет олардың бәрі бірыңғай форма кигенін қаласа, оны қамтамасыз етуді өз мойнына алуға болар еді. Біздің білім беру саласына тиімсіз коммерциялық жобаларға миллиардтаған қаржы жұмсалып жатыр… Оның орнына бірінші кезекте балаларымызды мектептерде тегін тамақтандыру және мектеп формасымен қамтамасыз ету керек еді. Форманы белгілі бір кәсіпкерлерден белгіленген бағаға тапсырыс беру арқылы жаппай шығаруға болады. Бұл біздің білім беру саласындағы үлкен жетістік болар еді және әрбір отбасы мен балаға үлкен көмек», – деп түйіндеді сөзін Гүлнар Әбішева.
«Қазақстандық ата-аналар одағының» Алматы қалалық филиалының өкілі Эвелина Мадзигон мектеп формасы мен басқа да тауарлардың қымбаттағанын олар да байқағанын атап өтті. Бұл тек биыл ғана болып жатқан жоқ. Оның айтуынша, мектеп оқушыларының ата-аналары мектеп тауарларының қымбаттауына ғана емес, баға мен сапаның сәйкессіздігіне де наразы. Ата-аналар мен оқушылардың айтуынша, мектеп формасы жиі ыңғайсыз және жоғары сапалы матадан тігілмейді.
«Адамдар басқа да тапшылықтарды бастан өткеріп жатқан осы жылы бағаның қаншалықты өскенін айту қиын (қант тапшылығы). Мектеп жасындағы балалары бар достар, таныстар және басқа да ата-аналар мәліметінше, бір баланы оқу жылы басталғанға дейін мектепке дайындау шамамен 100 000 теңге тұрады», – деді Эвелина.
Еске салайық, 2022 жылы шілденің ортасында Нұр-Сұлтанда, одан кейін еліміздің басқа өңірлерінде оқушыларға бірыңғай форма кию міндеттелетіні белгілі болды.
