Халықтар бірлігі – Мәңгілік ел тұғыры

Тараз қаласы әкімдігінің ішкі саясат бөлімінің тапсырысы шеңберінде «Елу жылда – Ел жаңа» қоғамдық бірлестігі «Этносаралық келісімді нығайтуға және Қазақстан халқы Ассамблеясының 25 жылдығына бағытталған кешенді іс-шаралар ұйымдастыру» жобасы аясында «Халықтар бірлігі – Мәңгілік ел тұғыры» тақырыбында фестиваль өткізді.

Шараға Тараз қаласы этномәдени бірлестіктердің өкілдері қатысты. Облыстық ассамблеяның тарихы Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылуынан бұрын бірнеше мәдени бірлестіктер құрудан басталды, олардың алғашқылары өзбектер, немістер, корейлер, гректер болды. Олардың артынан қазақ, ұйғыр, дүнген, түрік, шешен-ингуш, орыс және күрді орталықтары келді. Кейінірек украин, еврей, татар-башқұрт, қырғыз, поляк, қытай, грузин, әзірбайжан, тәжік, қарашай-балқар қалыптасты.
Бүгінде Жамбыл облысында 21 этномәдени бірлестік жұмыс істейді. Жамбыл облысында 87 ұлт өкілдері тұрады. Мұнда ұлтына, нәсіліне қарамай, барлық халық өкілдері бір-бірімен туысқандай болып кеткен. Қазақстанның шаруашылығы мен мәдениетін дамытуға белсене қатысып, бірлесе еңбек етіп келеді. Фестиваль барысында тарихтан құнды мәліметтер айтылды. Мәселен, тарихи фактілерге сүйенер болсақ, өзбектер мен қазақтар түркі тілдес халықтардың қарлұқ және қыпшақ тармақтары ретінде XV ғасырда бір уақытта ұлттық біртектілікке қалыптасып, басында бір жалпы «озбақ-қазақ» деген атпен аталған екен. Жәнібек пен Керейдің көшпелі Қазақ хандығын, ал Шайбани ханның қоныстанған Өзбек хандығын құруы, олар түсінген бір тілде сөйлейтін адамдардың ортақ тағдырын бөліскенімен, олардың шығу тегі мен ата-бабасынан шыққан тамырлардың жадын өшіре алмады. Ежелден қазақтар мен өзбектер осы құнарлы жерде бейбіт және бірге жұмыс істеді және күнделікті нанымен бірдей және әділ бөлісті. Шопанның көшпелі мал шаруашылығы және соқаның ауыл шаруашылық еңбегі бірін-бірі толықтырып, үйлесімді түрде үйлесіп отырды. Негізінен өзбектер Тараз қаласының ескі бөлігінде, Наманган, Өзбек, Ташкент, Самарқанд көшелері бойында және бұрынғы «Көк базар» колхоз-базарының айналасында тұрады. Өзбектердің ықшам тұрғылықты жерлері «махалла» деп аталатын кварталдарға бөлінеді.

Тарихтан сыр шертілгеннен кейін, өз кезегінде сөз алған дүнген этномәдени орталығының өкілі Идрис Юнусов: «Дүнген, лохуэй, хуэй (аудармасы – қайта келген халық), еліміз – Қытай. 1758 жылы Жоңғар хандығы жойылғаннан кейін Цин империясына қарсы шыққан дүнгендер 1876-77 жылдардағы репрессияға ұшырамау үшін халық батыры Биянху бастап 4 мың адам тау асып Жетісуға келдік. Содан бері қазақ елінде өсіп-өніп, тіршілігімізді бейбіт жалғастырып келе жатырмыз. Қазақ композиторы Ш.Қалдаяқовтың әндерін сүйіп тыңдаймын, өз кезегінде айтып отырамын. Бірлігі берекелі, тірлігі мерекелі, ынтымағы жарасқан елдің ғана ырысы мен табысы мол болмақ. Тәуелсіздік тұғырын әрқашан биік ұстайық! Еліміз аман, жұртымыз тыныш болып, бірлігіміз одан әрі жарассын! Қазақстанның көпұлтты халқының татулығы, ынтымақтастығы, бейбітшілігі – біздің еліміздің ең басты байлығы. Бірлігімізді ардақтай білейік!», – деді.

Ал Түрік «Ахыска» мәдени орталығының өкілі Ибрагим Зафаров болса: «Түріктер сталиндік репрессия кесірінен Грузияның оңтүстігі Месхет деген жерден Қазақстанға жер аударылған. Түрік мәдени орталығы Алматыда 1991 жылы құрылған. «Ахыска» түрік этномәдени орталығы» қоғамдық бірлестігінің Жамбыл облыстық филиалы 1991 жылы «Turkia» түріктер қоғамы» республикалық қоғамдық ұйымының құқықтық мұрагері ретінде құрылды. 1992 жылы сәуірде төраға болып Абдуллаев Дуниядар Мизамұлы сайланды. Давришев Махмуджон 2011 жылдың 12 наурызынан бастап директорлар кеңесінің директоры. Халқы – 34 мың 300 адам», – деді.

Украин этномәдени орталығының өкілі, «Уникум» қоғамдық бірлестігі директорының орынбасары Любовь Шахова да жүрекжарды лебізін білдірді. Фестиваль соңы концерттік бағдарламаға ұласты.

Абдурахман Зайнутдинов,
«Тараз қаласының өзбек орталығы»
қоғамдық бірлестігінің жетекшісі