Мейлінше вирус таралмау үшін қолдан келген барлық жағдайды жасау қажеттігін айтып, дәрігерлер дабыл қағуда. Ол үшін сақтық шараларын сақтап, бетперде киіп, той-томалақтан аулақ болу шарт. Ал жер бетін індет жайлаған қазіргі таңда вакцина салдыру қауіптің алдын алады.
Құралай ІЗЕТБАЕВА
Дегенмен әлі күнге кейбір жандар вакцинацияға күмәнмен қарайтыны жасырын емес. Осы орайда алдымен «Жалпы вакцина жасату не үшін керек?» деген сұрақ туындайтыны сөзсіз. Мамандардың айтуынша, бұл емшара кезінде ағзаға аздаған мөлшерде вакцина енгізіледі. Ол ағзаға зиян келтіретін белгілі бір инфекцияларға қарсы антидене қалыптастыруы тиіс. Осының арқасында ағзада аталмыш ауруға төтеп бере алатын иммунитет қалыптасады. Әрбір вакцинаның қатаң тәртібі, қолданылу уақыты, қолдануға болмайтын жағдайлары және енгізу жолдары (ауызға, бұлшық ет ішіне, тері астына және тері ішіне) бар. Вакцинация жасатудың мақсаты – ағзаға вакцинаны енгізгеннен кейін спецификалық иммунитеттің қалыптасу, яғни иммундық жадының онымен байланысқан кезінде микроорганизмдердің анықталған антиденелеріне реакциясын қосу болып табылады.
Микробтың адам ағзасына енгізгеннен кейін ауру қоздырғыштарын жоятын бөлшектері антиденелер пайда болады. Сондай бөлшектерді қажетті көлемінде өндіру үшін уақыт қажет, сол адам ауыратын уақыт болмақ. Антиденелер жеткілікті санында жинақталғаннан кейін адам сауығады. Сырқаттың ауырлығына қарай, оған дейін аурудың асқынулары (жеңіл немесе ауыр түрлері), өлім-жітім оқиғаларына дейін дамуы мүмкін.
Вакцинация антиденелердің қалыптасу уақытын қысқартуға мүмкіндік береді, сондай-ақ асқынуларға жол бермеуге ықпалын тигізбек. Екпені енгізгеннен 5-6 күннен кейін антидене өңделеді, оның саны тез өседі, сонымен 20-22 тәулікте егуден кейін максималды санына жетеді. Кейінірек ағзаны аталмыш түрінің микробтарымен шабуыл жасаған кезінде олар тезірек және жеңілдеу басылады: иммуноглобулиндер бірінші не екінші күннен-ақ өңделе бастайды, олар аурумен бастапқы байланысқа қарағанда бірнеше есе астам болмақ. Сонымен вакциналардың өздері ауруды шығара алмайды, өйткені олар тазартылған және нашарлап қалған. Вакцинация жасату ауру қоздырғышының асқынуына не өлім-жітім оқиғасына еш уақытта мүмкіндік бермейді.
Әрине, вакцинацияны зорлап салуға ешкімнің хақысы жоқ. Екпенің пайдасы мен зиянын түсіндіріп болған соң ғана қағаз жүзінде рұқсат алынады. Ал ең алдымен қан қысымы, сатурациясы, дене қызуы бақыланып, денсаулығы жіті тексеруден өтеді. Бұл дерт ауа тамшысы жолымен жұғатындықтан, өзіңді бақылауда ұстау өте қиын. Вирустың алдын алу үшін адам толық оқшаулануы керек. Әлеуметтік ортада өмір сүргендіктен, көп жағдайда ешкіммен араласпау мүмкін емес. Сондықтан бұл мәселеде ең тиімді жол – жаппай вакцинациялану болып отыр.
– 31 мың 500 вакцина әкелінген. Соңғы 8000 вакцина 13 сәуір күні жеткізілді. Бірінші компонентпен 30 мың 125 адамға, ал екінші кезеңмен 7 мың 461 адамға екпе салынды. Қазіргі кезде Жамбыл облысы «сары» аймақта тұруына байланысты эпидемиологиялық жағдайдың өршіп кетпеуі үшін тез арада ұжымдық иммунитет қалыптастыру аса қажет. Ол үшін Жамбыл облысында 60 пайыз халық вакцинациялану керек. Сол кезде ғана вирустың таралуы бәсеңдейді. Қазіргі жағдайда бір қуантарлығы, аурудың көбеюіне байланысты басқа топтардан вакцина салдыруға келушілер саны артып келеді, – дейді Жамбыл облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің бас маманы Гаухар Макуетова.
COVID-19 вакцинациясы Жамбыл облысында 20.02.02-26.03.2021 ж. аралығында Ресей өндірісінің «Гам-Ковид-Вак» вакцинасының (Sputnik V) CVI I компонентіне қарсы вакцинациясы бойынша, 2021 жылдың 1 ақпанынан бастап медицина қызметкерлері – 4562 адам (59,24%), мұғалімдер – 1403 адам (18,22%), ішкі істер департаментінің қызметкерлері, ҰҚК, әскери бөлім – 44 адам (0,6%), басқа топтардан – 1661 адам (21,6%) және студенттер – 18 (0,2%), медициналық-әлеуметтік мекеме қызметкері (ЛМУ) – 1 (0,01%), әкімдік қызметкерлері (мемлекеттік қызметкерлер) – 11 (0,14%), барлығы 7700 адам қамтылған.
Ал осы жылдың 25 наурызынан бастап II компонентті вакцинацияның 2-кезеңінің барысына тоқталсақ, 2021 жылы 17 сәуірде II компонентті вакцинация жүргізілген жоқ. 2021 жылдың 22 ақпанынан бастап екінші компоненті вакцинацияланған медицина қызметкерлері – 4311 (13,7%), 1435 – мұғалім (4,5%), ІІД қызметкерлері, ДКНБ, МО – 41 адам (0,13%), 1645 – басқа салалардан келген адам (5,22%), 14 – студенттер (0,04%), 13 – мемлекеттік қызметкерлер – 0,05% (әкімдік), 2 – медициналық-әлеуметтік мекемелердің қызметкерлері (0,006%), барлығы – 7461 адам, бұл субъектілік контингенттің 23,7%-ын (31 500 адам) құрады.
2021 жылғы 13 сәуірде 2021 жылы вакцинаның тағы 8000 дозасы «Гам-Ковид-Вак» (Sputnik V) I компоненті облысқа жеткізілді. Сөйтіп, 31500 доза вакцина қамтылды.
2021 жылғы 18 сәуірдегі күн үшін I компонент іске қосылды. Олар 155 адам, оның 9-ы медицина қызметкері, 31-і мұғалім, балабақша тәрбиешісі, миниорталық, 23 DVD, ДКНБ, DUIS, прокурорлар, 1 студент, 3 мемлекеттік қызметкер (әкімдік), 87 басқа және тілек білдірушілер, 1 учаскелік полиция қызметкері.
2021 жылдың 1 ақпанынан бастап вакцинацияның I компонентіне тоқталып өтсек, денсаулық сақтау қызметкер-лер – 8220 адам (26,1%), мұғалімдер – 6808 адам (21,61%), ішкі істер департаментінің, ҰҚК ҰК, әскери бөлім, прокуратура қызметкерлері – 2768 адам ( 8,9%), басқа топтардан – 11391 адам (36,16%) және 193 – студенттер (0,61%), медициналық-әлеуметтік мекеменің 39 қызметкері (0,12%), әкімдіктердің 492 қызметкері (мемлекеттік қызметкерлер) – (1, 6%) ), 18 – созылмалы аурумен ауыратын адамдар (0,08%), 196 – учаскелік полиция қызметкерлері (0,62%), барлығы – 30125 адам, бұл субъектілік контингенттің 95,63%-ын құрады.
Жалпы адамға екпе салу арқылы вирустың дамуын тежейміз. Адам өлімінің алдын аламыз. Бұл – ең үлкен жауапкершілік. Осы орайда қала тұрғындарына сұрау салған едік.
– Мен балалармен тікелей қарым-қатынас жасайтын болғандықтан өзімнің ғана емес, оқушыларымның да вирусқа шалдықпағанын қалаймын. Сол үшін вакцина салдырдым. Мектеп әкімшілігі «вакцина салдырыңыздар, бұл індеттің алдын алады» деген ой айтты. Бұл ойды мен де құптадым. Көңілімде ешқандай қорқыныш болмады. Қайта алғашқылардың қатарынан көрінуге асығып, екпені салдырдым. Вакцина салдырып болғаннан соң, үшінші күні басым ауырды. Дәрігерлер вакцина салдырушыларға түсіндіріп қойған еді. Олардың айтуынша, дене қызуы көтеріліп, бас ауырып, адам организмінде бір өзгеріс болады. Сондықтан мен бәріне дайын болдым. Және екпе салдыруды өзімнің міндетім деп білемін, – деді Шона Смаханұлы атындағы №44 орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Гүлназ Медет.