Бүгінгі таңда жастар туралы және оның қазіргі қазақстандық қоғам өміріндегі рөлі туралы сөз қозғалғанда, кейде бір-біріне қарама-қайшы келетін көптеген пікірлерді естуге болады. Біреулер қазіргі жастарды өздерінің жастық шағын еске түсіріп, ностальгиямен қорлайды, ал басқалары, керісінше, жастардың ұстамдылығына, техникалық сауаттылығына, тез шешім қабылдауға және оларды жүзеге асыруға қабілеттеріне таң қалады.
Сонымен, біздің жастар қандай? Бүгін жас болу оңай ма? Жастарды қоғамның экономикалық өміріне белсенді тартудың негізі не? Бұл үшін мемлекет не істеп жатыр? Қазіргі жастар саясаты қаншалықты тиімді?
Барлық уақытта жастар авангардтық, ең мобильді, оңай оқытылатын, қоғамның креативті бөлігі болған және болып қала береді. Жаңа, ешқашан зерттелмеген нәрсеге ұмтылу, сонымен қатар, құат пен үлкен шығармашылық әлеует жастардың жетістігінің кепілі болып табылады. Қоғамның міндеті – бұл құатты дұрыс жаққа бұру, оған деструктивті емес, шығармашылық бағыт беру.
Қоғамның алдында тұрған мәселелер оның жас мүшелеріне бірдей әсер ететінін және олардың өздеріне тән мәселелерге көбейетінін ұмытпауымыз керек (жастар ортасында бейімделу, өз-өзін іздеу, жастық максимализм, жыныстық қатынастар және т.б.). Бұл мәселелер тіпті шешілмейтін болып көрінеді. Осыдан, жастардың шындықтан әртүрлі секталарға кетіп, кейде фанатизмге дейін проблемаларды шешудің күш арқылы әдістеріне жүгініп, «Өзім шешемін», «Мен бәріне көрсетемін», «Сіз менің кім екенімді әлі де білесіз» деген ұмтылыс. Біздің алдымызда, өкінішке орай, орны толмас ресурстар болып табылатын уақытты, құатты, мүмкіндіктерді жоғалтудың типтік мысал.
Біз қазіргі жастардың руханиятсыздығы, олардың батыстық әдемі өмірге бағдарлануы, бәрін бірден көп еңбек шығындарынсыз табуға деген ұмтылысы туралы пікірлерді жиі естиміз. Бірақ адамның жақсы, бай өмір сүргісі келетіні жаман ба? Олар әлі де маңызды нәрсеге оңай қол жеткізу мүмкін емес екенін түсінбейді – бұл жас ұрпақтың еңбек тәрбиесінің жетіспеушілігі. Екінші жағынан, мүмкіндігінше аз жұмыс күшін жұмсауға деген ұмтылыс ең аз уақытты қажет ететін, тиімді қызмет әдістерін іздеуге түрткі болуы мүмкін. «Жалқаулық – прогрестің қозғаушы күші» шығармашылық идеялардың негізі деп бекер айтылмаған
Әрине, жоғарыда айтылғандардың бәрі жастарға объективті, тұтас бағалау емес, бұл оның белгілі бір бөлігінің өмірлік ұстанымдарын түсінуге тырысу.
Бүгін, шексіз ақпарат ғасырында, жастардың мүмкіндіктері көбірек, сонымен қатар азғырулар көп. Опциялар көп болған кезде таңдау әрқашан қиын, және бұл жерде сіздердің жолыңызды табуға және анықтауға көмек қажет.
Жастарды қоғамның нақты өндірістік күші, оның қоғамдық өмірге белсенді қатысуының рөлі мен мүмкіндіктері ретінде ескере отырып, Қазақстан Республикасының қазіргі жастар саясаты жауап беруге тиіс негізгі мәселе – жастар елдің экономикалық, инновациялық міндеттерін іске асыруға қалай қатыса алады?
Ең алдымен, жастарды өмірде күтіп тұрған қиындықтарды ескеру қажет. Оларға материалдық деңгейі мен әлеуметтік жағдайына қарамастан өзін-өзі жүзеге асыруда көмек қажет.
Көп жылдан бері Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы жастар саясаты жөніндегі Кеңес жұмыс атқарады, ол елдегі мемлекеттік жастар саясатын жетілдіру жөніндегі шараларды әзірлеу жөніндегі басты диалог алаңы болып табылады.
Осы саясат шеңберінде жастарды жұмыспен қамту, оларды оқыту, бейіндік бағдарлау, жастар бизнесіне жеңілдетілген несие беру, инновациялық жобаларды қолдау және ілгерілету бойынша түрлі бағдарламалар жүзеге асырылатын болады.
Атап айтқанда, Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы жастар саясаты жөніндегі кеңестің кезекті XXIV отырысының жұмысына Үкімет мүшелері, Мәжіліс депутаттары, республикалық жастар ұйымдарының басшылары, жастар саясаты саласындағы сарапшылар, сондай-ақ өңірлердегі жастар саясаты мәселелеріне жетекшілік ететін облыс әкімдерінің орынбасарлары қатысты. «Тәуелсіздік ұрпақтары» ұлттық жобасын әзірлеу жоспарлануда, ол жастарды мемлекеттік қолдаудың барлық шараларын бірыңғай құжатқа біріктіруге, сондай-ақ дарынды жастарды қолдау үшін «Тәуелсіздік ұрпақтары» гранттарын тағайындауға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, жастардың жетістіктері бар бизнесті, IT, әлеуметтік-экономикалық даму және мемлекеттік басқару салаларын және т.б. қоса алғанда, мемлекеттік жастар сыйлығы бойынша бағыттардың санын арттыру ұсынылды.
Мақаланың басында біз қойған сұраққа қайта оралсақ «Бүгін жас болу оңай ма?», «жоқ» деп жауап беруге болады, бірақ өз- өзін тұлға ретінде дамыту замануи мүмкіндіктері мемлекеттің жан-жақты қолдауымен бірге жастар үшін шексіз перспективаларды ашады, оларды пайдаланбау кешірілмейтін қателік. Ал киыншылықтарға келетін болсақ, оларды сәтті жеңу үшін құатымен, шығармашылық ойлауымен, белсенді өмірлік ұстанымымен ерекшеленетін жастар болмаса кім шешеді?
Жастар, батыл болыңыздар, еліміздің болашағы өз қолдарыңызда!
Дулати университеті Э.ғ.к., доцент
Джакишева Лейла Колчабаевна