Қазақстанда жылжымайтын мүлік бағасы өсуде. Өткен жылы жаңа тұрғын үй құны 15,2% — ға, ал қайталама тұрғын үй құны 23,1% – ға көтерілді. Осыған орай, жылжымайтын мүлік сатып алуды жоспарлаған адамдарда нарықтың одан әрі дамуы туралы көптеген сұрақтар туындайды. 2022 жылы пәтер бағасы төмендей ме, шаршы метрге инвестициялау тиімді болған кезде тұрғын үй нарығы қалай өзгеретінін cарапшылар түсіндірді, деп хабарлайды «Jambyl-Taraz» ақпарат агенттігі Stan.kz сайтына сілтеме жасап.
Жаңа ғимараттардың жетіспеушілігі сатып алушыларды қайталама нарыққа қайта бағыттауға мәжбүр етеді, онда меншік иелері бағаны жасанды түрде көтереді. Бірақ бағаның құлдырауы күтілмейді.
“Біріншіден, жоғары сұраныс сақталуда. «7-20-25» бағдарламасы жыл соңына дейін аяқталады деп күтілуде. Бағдарламаны пайдаланып үлгермеген қазақстандықтар, әсіресе олардың зейнетақы шотында жеткіліктілік шегінен асатын жинақтары болса, жандана түсуі ықтимал. Алайда, өткен жылғы дүрлігудің салдарынан тұрғын үй нарығындағы ұсыныстар айтарлықтай қысқарды. Көптеген жаңа ғимараттар құрылыс кезеңінде де сатып алынады”, – дейді Fin Review.
Екінші реттік тұрғын үй де үлкен сұранысқа ие. Оны «Отбасы банк» бағдарламалары қолдап отыр. Тұрғын үй құнының 50% – ын жинақтау немесе оларды бір мезгілде шотқа, оның ішінде зейнетақы қоры есебінен енгізу жеткілікті.
Екіншіден, тұрғын үй тапшылығы. Қазіргі уақытта бұл бағаға әсер ететін негізгі мәселе.
Үшіншіден, құрылыс материалдары импортының жоғары үлесі. Қазақстандық өндірушілер ішкі нарықты жаба алмайды. Сондықтан құрылыс материалдарының кейбір түрлері бойынша импорт 80% – дан асады. Мысалы, әйнек толығымен шетелден келеді. Әрине, бұл экономиканың жай-күйіне теріс әсер етеді, өйткені импорттың жоғары үлесі бизнеске, халыққа және ұлттық валютаға қысымды күшейте отырып, елдің сауда теңгеріміне әсер етеді.
Fin Review-дің жазуынша, елімізде тұрғын үйді жеңілдікпен сатып алу бағдарламалары іске қосылып, барлық ілеспе процестер цифрландырылып, құрылыс салушылар жаңа жылжымайтын мүлік пайдалануға беріліп, БЖЗҚ салымшыларының белсенділігі біртіндеп тұрақтандырылып жатыр. Бірақ шаршы метрдің бағасы өсуде. 2022 жылғы қаңтар айының қорытындысы бойынша бастапқы тұрғын үй бір айда 2,1% — ға, ал екінші тұрғын үй -2,8% – ға қымбаттады.
“Тұрғын үй құнын түзету 2022 жылғы сәуірге дейін 10% шегінде жалғасады деп болжануда. Зейнетақы жинақтарын мерзімінен бұрын алу бойынша жеткіліктіліктің жаңа шегі енгізілгеннен кейін нарық қайта жанданады. Дегенмен, айтарлықтай түзету енгізілмейтіні анық.
Әдетте, нарықтық экономика жағдайында тұрғын үй құны инфляция деңгейінен жоғары өседі. Алайда, қазір онсыз да бағалар 15-20% – ға қымбаттады, яғни алдымен құнын түзету керек болады. Бірақ бұл екіталай, дәлірек айтсақ, тұрғын үй бағасы төмендемейді, бірақ бірінші жартыжылдықта 5% шегінде өсуді жалғастырады. Бұл динамика инфляциядан төмен және түзету бар. Екінші жартыжылдықта бағалар 10% шегінде өседі”, – дейді олар.